Građanke i građani u Crnoj Gori nisu zadovoljni radom organa javne uprave, ali nisu dovoljno aktivni kako bi uticali na unapređenje javnih politika koje neposredno utiču na njihova prava, pokazalo je istraživanje javnog mnjenja koje je sprovedeno za potrebe Politikon mreže. Ispitanici takođe smatraju da Vlada, Skupština, pravosuđe i opštine nisu oslobođeni političkog uticaja u svom radu, a primjetno je da ni za jednu od navedenih institucija/grana vlasti stav da su nezavisne ne prelazi 30 odsto.

– Čak 69,8 odsto ispitanika smatra da se zakon ne primjenjuje jednako na sve. Po njihovom mišljenju najveći problem u radu državne uprave i lokalne samouprave predstavlja zapošljavanje „preko veze”, za ovaj odgovor se opredijelilo 33,8 odsto za državni i 39,1 posto za lokalni nivo. Slijede korupcija, zastarjele procedure, te manjak kapaciteta – navode rezultati istraživanja.

Petina ispitanika tvrdi da je u potpunosti upoznata sa mehanizmima koji im stoje na raspolaganju da bi prijavili korupciju, trećina je čula za postojanje određenih mehanizama, ali nije upoznata sa načinom njihove primjene, dok dvije petine tvrdi da nema gotovo nikakvih informacija iz ove oblasti. Čak 88,1 odsto ispitanika nikada nije tražilo informaciju organima javne uprave na osnovu zahtjeva za slobodan pristup.

Kada je riječ o uzrocima neaktivnosti, građanke i građani najčešće navode nedovoljnu informisanost o mehanizmima učešća – ovu opciju odabrala je gotovo četvrtina ispitanika. Kao ostali razlozi slijede nepovjerenje u institucije i stav da njihovo mišljenje ne bi bilo uzeto u obzir. Najveći broj ispitanika, 28,4 posto, smatra da su kampanje i pojačano angažovanje javne administracije ključ za povećanje građanske participacije. Gotovo četvrtina smatra da je naglasak ipak na aktivnostima samih građana, te da je povećanje broja njihovih inicijativa način da se obezbijedi njihovo veće učešće.

Istraživanje javnog mnjenja je sprovedeno tokom februara i marta 2020. godine u okviru projekta „Participativna, Informativna, Otvorena javna uprava – #PIO” koji Politikon mreža sprovodi u partnerstvu sa Mrežom za otvoreni dijalog (MOD) uz podršku Ministarstva javne uprave. Istraživanje je sprovedeno u saradnji sa Nju pejdž i agencijom DeFakto.

​S.R.

---

Javne rasprave i peticije najčešći mehanizmi
Građanke i građani najčešće se organima javne uprave obraćaju za izdavanje ličnih dokumenata. Kada je, pak, riječ o inicijativama i javnim raspravama procenat građana/ispitanika koji u njima aktivno učestvuju je na zabrinjavajuće niskom nivou. Tokom 2019. godine tek njih 9,1 odsto je učestvovalo u inicijativi vezanoj za rješavanje nekog problema u njihovoj opštini, dok je 4,7 odsto bilo aktivno prilikom javne rasprave koja se odnosila na izradu opštinskih propisa. Sa postojanjem mehanizama koji građanima omogućavaju učestvovanje u procesu donošenja odluka upoznata je petina ispitanika, tačnije njih 20,3 odsto, a građani su najčešće navodili javne rasprave i peticije kao mehanizme za koje znaju.